«طراحی واکنشی وب»؛ محدودیت‌ها و امتیازات
وب موبایل، به واسطه تکنیک ارائه شده آقای اتان مارکوت با عنوان «طراحی واکنشی وب»، مورد توجه بسیاری از علاقمندان قرار گرفته است. این تکنیک با استفاده از عبارات رسانه ای CSS3، برخی مشکلات ارائه وب سایت بر روی پلتفرم‌های مختلف را مرتفع می‌کند.
در این روش، پس از طراحی وب سایت، استایل مورد نیاز خود برای استفاده در پلت فرم مقصد (موبایل و دیگر ابزارها با ابعاد متفاوت صفحه) را با استفاده از عبارات رسانه ای CSS3، به آن می‌افزاییم. بدین روش می‌توانیم برای صفحات کوچک‌تر موبایل، وب‌سایتی تک ستونی داشته و با بزرگ‌تر شدن ابعاد صفحه، تعداد ستون‌ها را اضافه کنیم. در کنار ستون‌ها، ابعاد تصاویر نیز طبق همین قانون، مقیاس پذیری خواهند داشت. اما نکته مثبت در مقایسه با گذشته، این است که در این روش به جای نمایش وب سایت‌های متفاوت به کاربران با موبایل‌های مختلف، تنها یک وب سایت به تمامی آنان نمایش داده می‌شود.
اما مشکلی که در این میان وجود دارد؛ عدم پشتیبانی از عبارات رسانه ای (media queries)، توسط بسیاری از موبایل‌هاست. نمایش تک ستونی و سپس افزایش عناصر صفحه با استفاده از عبارات رسانه ای، می‌تواند فرایند گسترش وب سایت را ساده تر نماید.
یکی از فواید این امر، پشتیبانی اکثریت مرورگرهای مدرن وب (به استثناء IE8 و نسخه های پایین‌تر آن) از عبارات رسانه ای CSS3 است. از راهکارهای غلبه بر این مشکل IE؛ بسته css3-mediaqueries-js به آدرس http://code.google.com/p/css3-mediaqueries-js است. این بسته با استفاده از یک کد جاوا اسکریپت، امکان عملکردی مشابه عبارات رسانه ای CSS3 برای IE فراهم می‌کند. یکی دیگر از مشکلات این تکنیک، اضافه شدن کد به وب سایت است که زمان تأخیر دانلود را افزایش می‌دهد. با این حال در صورتی که CSS به نحو مطوبی بهینه سازی شده و با مهارت به اجرا در آمده باشد، تأثیر این مشکل کاهش خواهد یافت.
یکی دیگر از موارد و مشکلات مهم در این رابطه؛ اندازه تصاویر دانلود شده در موبایل است. (تصاویری که در سایز های استاندارد پلتفرم موبایل در صفحه وب قرار گرفته‌اند، پس از دانلود به سایز اصلی خود بازمی گردند). اما این مشکل راه حل ساده ای دارد؛ خدمتی به نام tinysrc که در زمان لینک به تصویر در HTML، فراخوانی می‌شود. tinysrc با سایز بندی مجدد تصویر در زمان ارسال از سوی سرور، اندازه تصویر را برای نمایش در موبایل مقصد، بهینه سازی می‌کند.
سرعت دانلود نیز یکی از مشکلات قدیمی و دنباله دار است که گریبان گیر موبایل نیز شده است؛ لذا برنامه ریزی محتوای وب سایت، برای استفاده کانکت‌های کم سرعت، بایستی از ابتدای امر طراحی، مورد توجه قرار گیرد. دسترسی به وب سایت‌های حجیم، در برخی موارد کاربران را با مشکلات عدیده ای روبرو می‌کند.
دسترسی برای همه
برخی معتقدند؛ ارائه یک وب سایت بر روی موبایل، به معنای ارائه تجربه ای جدید به کاربران است و نه تجربه ای که فقط دربرگیرنده تغییرات ابعادی صفحه وب شود. اما باوری فراتر این است که اولویت اول ما (صرف نظر از پلتفرم مورد استفاده) بایستی بر تأمین امکان دسترسی همگانی به وب قرار گیرد. در غیر این صورت بایستی ریسک محدود شدن تعداد کاربران را پذیرا باشیم. یک شرکت هواپیمایی را در نظر بگیرید که تنها امکان بررسی زمان ورود و خروج پروازها را در وب سایت موبایل خود قرار می‌دهد و به طور مثال امکان رزرو بلیت از طریق موبایل در آن وجود نداشته باشد. این شرکت بر اساس اینکه کاربران موبایل، زمانی از موبایل خود برای دسترسی به وب سایت شرکت استفاده می‌کنند که در فرودگاه بوده و مایلند زمان پروازها را چک نمایند، اقدام به عدم ارائه امکان رزرو بلیت از طریق وب موبایل نموده است. اما فردی را تصور کنید که در خانه و یا در هر مکان دیگری دسترسی به کامپیوتر شخصی نداشته و راهی جز رزرو بلیت از طریق موبایل ندارد. در این صورت چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ هدف من از طرح این موضوع، برتری دادن به پلتفرم وب موبایل نیست. بلکه مایلم اهمیت آن در کنار وب سایت اصلی را متذکر شوم.
به دلیل حجم وسیع داده‌ها، تمامی وب‌سایت‌ها نمی‌توانند، کل محتوای خود را در یک ستون ارائه کنند. در این راستا، لازم است با انتخاب و برنامه ریزی دقیق در طراحی وب سایت موبایل، مفاهیم و موارد اصلی لیست شده و اقلام غیر ضروری حذف شوند. تجربه طراحی وب سایت موبایل، به دلیل سادگی فرم و پیچیدگی برنامه ریزی محتوا، می‌تواند تجربه ای شاخص و موثر برای طراحان وب باشد.
طراحی واکنشی در تمامی شرایط پاسخگوی نیازها نخواهد بود. اما به‌کارگیری این تکنیک در زمان مناسب، مطلوب و توصیه شده است. در کل باید گفت؛ کار طراحی برای صفحات کوچک و بزرگ، در کنار هم معنا می‌یابند و تلاش طراحان برای افزایش دسترسی همگانی به وب، قابل تحسین است.
